S

Mikołaj Sarzyński (ur. 1977)

Mikołaj Sarzyński ‒ poeta, performer, założyciel grup artystycznych. Ukończył filozofię na Uniwersytecie Wrocławskim. W latach 2003‒2004 był redaktorem pisma literackiego „3U”. Autor tomiku wierszy Ty albo zupełnie inny obłęd (1999). Początkowo performerskie zapędy realizował w grupie Syndrom, która po roku została przemianowana na Ludzie z miasta. Najbardziej wyraziste wystąpienia artystyczne o charakterze poetycko-performerskim Sarzyński wykonał wraz z Grupą Twórczą 3U, która powstała we Wrocławiu w 2003 r. jako kontynuacja pisma literackiego „3U”. Obecnie autor mieszka w Stanach Zjednoczonych.

Evelyn Schlag (ur. 1952)

Evelyn Schlag ‒ austriacka poetka i pisarka. Ukończyła literaturę niemiecką i amerykańską na Uniwersytecie Wiedeńskim. Debiutowała tomem Nachhilfe w 1981 r. Opublikowała wiele tomów poezji i prozy. Poetka poprzez swoją twórczość bada różne tematy: wiejski krajobraz, miłość, tęsknotę, nazistowską przeszłość Austrii, samobójstwo i bezdzietność. Poezja autorki charakteryzuje się ciągłymi eksperymentami dotyczącymi długości, regularności i interpunkcji w wierszach. Tłumaczyła prace brytyjskiego poety Douglasa Dunna na język niemiecki. Laureatka wielu nagród, m.in. Bremer Förderpreis (1988), Anton Wildgans Prize (1997) i Otto Stoessel Prize (1998). Polskie przekłady jej poezji ukazały się w tomie zatytułowanym Zamieć w głowie (2016).

Dietmar Scholz (ur. 1933)

Dietmar Scholz – niemiecki malarz i pisarz. Urodził się w Kunicach koło Legnicy. Po wojnie zamieszkał w zachodniej części Niemiec, od 1964 r. w miejscowości Reutlingen. Pisze lirykę, opowiadania i eseje. W Niemczech jest znany jako autor tekstów dla dzieci i młodzieży. Jest członkiem licznych stowarzyszeń artystycznych i literackich, m.in. PEN Clubu, Wangener Kreis i Künstlergilde Esslingen. Laureat licznych nagród i wyróżnień za twórczość artystyczną i pisarską, m.in. powszechnie cenionej Nagrody Literackiej imienia Eichendorffa.

Źródło zdjęcia: Zapperphilip - Eigenes Werk, CC BY-SA 3.0

Franciszek Sikorski (1930‒2021)

Franciszek Sikorski ‒ pisarz, historyk i krytyk literacki. Urodził się w Hucisku Oleskim na Podolu. W 1945 r. przybył do Legnicy. Absolwent Wydziału Filozoficzno-Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego. Debiutował powieścią Czerwone ślady, wyróżnioną na ogólnopolskim konkursie literackim. Opublikował także powieści: Morze czasu, Ktoś musi unieść (dwa wydania), Niech zginie dzień (uznana za najlepszą powieść 1997 r. na Dolnym Śląsku), Statek płynie do Itaki, Zmowa świętych, Zapytaj Joachima, Iwa zielona, Dzień nachylił się ku zachodowi, Przewoźnik już czeka, Nie wołaj po imieniu, tom opowiadań Gorzki zapach czeremchy, tom esejów Pomosty o stosunkach polsko-niemieckich. Autor licznych słuchowisk radiowych (tłumaczonych m.in. na język norweski i niemiecki). Jest laureatem wielu nagród w konkursach literackich. Współpracował z Redakcją Literacką Polskiego Radia we Wrocławiu i Redakcją Dramatu Radiowego w Warszawie. Zajmował się też krytyką literacką. W 1980 r. otrzymał literacką nagrodę Wrocławia.

Stefan Skąpski (ur. 1936)

Stefan Skąpski – polityk, ostatni prezydent Wrocławia w czasach PRL-u (1986-1990). Autor wierszy dla dzieci. W 2014 r. opublikował ilustrowany tom poetycki dla najmłodszych Niezwykłe przygody ze świata przyrody, a później kolejno Król niedźwiedzi i inne zwierzęta, W krainie zwierząt i krasnali oraz Dziwaczne miasteczko nad niewielką rzeczką. W 2021 r. ukazały się wspomnienia autora w książce zatytułowanej Gdy byłem prezydentem Wrocławia i później.

Źródło zdjęcia: archiwum autora

Zdzisław Smektała (1951‒2018)

Zdzisław Smektała ‒ dziennikarz, felietonista, aktor, literat i showman wrocławski. Absolwent scenopisarstwa w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej, Filmowej i Telewizyjnej w Łodzi. Był dyrektorem klubu Piwnica Świdnicka (1978‒1980) oraz Klubu Dziennikarza (1980‒1984). Jako poeta debiutował w 1977 r. W latach 1981–1990 pisał m.in. w „Gazecie Robotniczej”, a także w miesięczniku „Odra”, „Akcencie”, „Radarze”, „Szpilkach”, „Wiadomościach”. Pracował w „Wieczorze Wrocławia” (1993‒1999), a w następnych latach był komentatorem „Gazety Wrocławskiej”. Publikował również felietony „Smektała na weekend” w oficjalnym serwisie miejskim Wrocławia wroclaw.pl. Był twórcą i właścicielem Międzynarodowego Festiwalu „Blues Brothers Day” i firmy promocyjnej „Jazz dla Mass”. Zagrał kilka ról drugo- i trzecioplanowych. Został pośmiertnie odznaczony medalem „Merito de Wratislavia – Zasłużony dla Wrocławia” (2019).

Michał Sobków (1927‒2014)

Michał Sobków ‒ lekarz, pisarz i pamiętnikarz. Absolwent Akademii Medycznej we Wrocławiu. Zawodowo pracował w zakresie medycyny przemysłowej. Pisać zaczął po przejściu na emeryturę. Wydał 12 książek, głównie wspomnieniowych, powieści i zbiory opowiadań. Większość jego publikacji dotyczyła dziejów jego rodzinnej miejscowości (Koropiec) oraz Kresów Wschodnich. Pisał również o życiu i działalności pracowników służby zdrowia w powojennym Wrocławiu i na Dolnym Śląsku, przy czym nie stronił od krytycznych ocen socjalistycznej rzeczywistości. Dużą popularność zdobyła jego książka Ospa we Wrocławiu (2000), która opisywała z perspektywy lekarza epidemię ospy w 1963 r.  Do  innych jego dzieł należą: Koropiec nad Dniestrem (1999), Ze wspomnień wrocławskiego lekarza (1999), Saniami do nieba (2001), Dwa lata w „raju”. Lekarz w więzieniach i łagrach NKWD  (2006), Historio, historio... (2007), Życiowy dyżur (2010). Jego twórczość została wyróżniona nagrodami, m.in. nagrodą im. Stefana Ludwika Kuczyńskiego za działalność kulturotwórczą w środowisku lekarskim.

Anna Sokalska (ur. 1990)

Anna Sokalska – wrocławianka, autorka powieści fantasy, w tym m.in. oryginalnego cyklu słowiańsko-sensacyjnego. Jest pasjonatką słowiańskich wierzeń, czego owocem są powieści, w których łączy mitologiczne wątki z elementami fantasy. Z wykształcenia jest prawniczką (pracuje jako radca prawny). Swoją pracę dyplomową z kryminalistyki napisała o psychologii motywacji z myślą o pogłębieniu swojej wiedzy w tych dziedzinach ze względu na ich przydatność przy budowaniu intrygi, świata przedstawionego i konstrukcji bohaterów swoich powieści. Debiutowała w 2009 r. zbiorem opowiadań zatytułowanym Melodia końca świata. „Opowieści z Wieloświata” cykl, w którym magia splata się ze współczesnością, nad którym autorka pracowała przeszło dekadę, cieszy się ogromną popularnością wśród czytelników. Wiedźma – pierwsza część serii została nominowana 2019 r. do tytułu Książki Roku portalu lubimyczytać.pl.

Źródło zdjęcia: archiwum wydawnictwa

Małgorzata Stankiewicz (ur. 1954)

Małgorzata Stankiewicz ‒ historyk sztuki. Ukończyła studia o specjalności historia sztuki na Uniwersytecie Wrocławskim. Ma w dorobku książkę monograficzną o zamku w Gościszowie koło Bolesławca (2009), opartą na szczegółowej kwerendzie archiwalnej i bibliotecznej, będącą zwieńczeniem zainteresowań z czasu studiów i rozwinięciem pracy magisterskiej. W 2015r. opublikowała pracę Dziecięce płyty nagrobne na Śląsku od XVI do XVIII w. Po wielu latach szczegółowych badań genealogicznych ukończyła wielką monografię rodu v. Warnsdorff, która jest dostępna w Archiwum Państwowym we Wrocławiu. Zainteresowania Małgorzaty Stankiewicz koncentrują się na śląskich, nowożytnych płytach nagrobnych.

Magdalena Stawowy-Żegalska (ur. 1961)

Magdalena Stawowy-Żegalska ‒ poetka. Urodziła się w Mikołowie. Debiutowała w latach 80. na łamach czasopisma „Odra”. Publikowała swoje wiersze w „Życiu Literackim”, „Arkadii” oraz niemieckim czasopiśmie literacko-artystycznym „B1”. Wydała tomiki poezji Owadowy sad (2010), Sama z sobą (2014), Zostawmy po sobie pełne jeziora (2018), Królowanie (2020).

Hugo Steinhaus (1887‒1972)

Hugo Steinhaus ‒ polski matematyk żydowskiego pochodzenia. Był profesorem Uniwersytetu Lwowskiego, współtwórcą lwowskiej szkoły matematycznej, a także współzałożycielem i redaktorem czasopisma „Studia Mathematica”. Był autorem wielu prac naukowych z zakresu teorii gier, topologii, teorii mnogości, analizy funkcjonalnej, szeregów trygonometrycznych, szeregów ortogonalnych, teorii funkcji rzeczywistych oraz zastosowań i popularyzacji matematyki. Jego książka Kalejdoskop matematyczny (1938) została przetłumaczona na 10 języków. Za osiągnięcia naukowe otrzymał Nagrodę „Problemów” w kategorii popularyzowania nauki, a także wiele innych nagród, m.in.  Nagrodę miasta Wrocławia, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Order Sztandaru Pracy I Klasy. Steinhaus był znany również z wielkiego poczucia humoru, czego uwiecznieniem jest wydany w 1980 r. Słownik racjonalny.

Źródło zdjęcia: Autor Nieznany - Księga Pamiątkowa. Stulecie Gimnazjum i Liceum im. Króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle 1868-1968, Domena publiczna

Arno Surminski (ur. 1934)

Arno Surminski ‒ niemiecki pisarz i publicysta. Urodził się w małej wiosce na Mazurach. Po zajęciu w 1945 r. Prus Wschodnich przez Armię Czerwoną i deportacji jego rodziców w głąb Rosji, cudem przeżył i powrócił do Niemiec, gdzie został adoptowany przez wielodzietną rodzinę. Opublikował ponad 20 książek. Większość z nich dotyczy tematyki wschodniopruskiej. Autor pisze w nich o swej utraconej ojczyźnie z nostalgią. Z licznych jego powieści i opowiadań na język polski przetłumaczono: Polninken czyli historia niemieckiej miłości (1994), Wypaść z gniazda. Opowieści z Kalischken (1995), Wieś w Prusach Wschodnich (2008), Życie ptaków w Auschwitz (2011) oraz Grunowen czyli minione życie (2014). Został uhonorowany Nagrodą Literacką im. Andreasa Gryphiusa (1978), a także Orderem Zasługi Republiki Federalnej Niemiec (2016).

Źródło zdjęcia: arno-surminski.de

Staszek Szelc (ur. 1943)

Staszek Szelc ‒ satyryk, prezenter telewizyjny i radiowy, artysta kabaretowy. Współpracował ze Studiem 202 oraz Andrzejem Waligórskim w Polskim Radiu Wrocław. Prowadził wraz z Ewą Szumańską program Z pamiętnika młodej lekarki ‒ jedno z najbardziej znanych słuchowisk satyrycznych Polskiego Radia. Autor serii skeczy radiowych pod tytułem Chłop i baba, na podstawie których nakręcono serial emitowany w TVP2. Prowadził również teleturniej Tele PRLe (TVP2) oraz program polonijny Ludzie listy piszą (TV Polonia). Został odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2009) oraz Srebrną Odznaką Honorową Wrocławia (2019).

Źródło zdjęcia: Ja Fryta from Strzegom - Stanisław SzelcUploaded by Dudek1337, CC BY-SA 2.0

Cwika Szternfeld (ur. 1955)

Cwika Szternfeld (urodzony jako Henryk Szternfeld) – poeta, tłumacz, psycholog. Urodził się we Wrocławiu w rodzinie polskich Żydów. Wyjechał z Polski z rodzicami do Izraela w 1957r. Wydał w Izraelu, po hebrajsku, 11 tomów poezji własnej i przetłumaczył z francuskiego wybór wierszy Jeana Follaina. Na kanwie jego pierwszej książki (Dziennik rezerwisty) powstał balet pod tym samym tytułem. Następne książki były wielokrotnie nagradzane. W 2014 r. dostał nagrodę premiera rządu Izraela. Szternfeld zna 10 języków, z niektórych tłumaczy na hebrajski. Jego poezja była przekładana na wiele języków i publikowana w różnych czasopismach i gazetach (np. w „Gazecie Wyborczej").

Źródło zdjęcia: Zvika Szternfeld - Provided by the author

Piotr Szyber (1938‒2020)

Piotr Szyber ‒ profesor, lekarz, chirurg transplantolog. Przez długie lata kierownik Kliniki Chirurgii Naczyniowej, Ogólnej i Transplantacyjnej Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu. Studiował medycynę, po ukończeniu studiów rozpoczął pracę w Katedrze i Klinice Chirurgii Naczyniowej. W 1975 r. uzyskał stopień doktora, a w 1988 r. stopień doktora habilitowanego. Tytuł profesora nadzwyczajnego otrzymał w 1995 r. Jako pierwszy na Dolnym Śląsku i czwarty w Polsce dokonał przeszczepu wątroby, specjalizował się także w przeszczepach nerek. Był wielokrotnie wyróżniany i nagradzany, m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Nagrodą Wrocławia „za osiągnięcia w dziedzinie transplantologii”. Na wieść o chorobie nowotworowej poświęcił się pisaniu. Spod jego ręki wyszły trzy publikacje wspomnieniowe: Moja Akademia Medyczna (1965-2018). Abecadło Szybera (2019), Między cięciem a szyciem. Zapiski chirurga (2019) oraz Opowiem jak było. Wspomnienia z czasów słusznie minionych, niesłusznie zapomnianych (2020).